Trzy miejscowości w województwie kujawsko-pomorskim odzyskują prawa miejskie. To Gąsawa, Bobrowniki i Kikół [31.12.23]

Najwięcej nowych miast, bo 11, pojawi się w województwie mazowieckim i w łódzkim (8). To efekt rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 27 lipca 2023 roku „w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, zmiany nazwy gminy oraz siedziby władz gminy”.

Wcześniej jednak w tej sprawie odbyły się konsultacje społeczne, które w miejscowościach zainteresowanych zmianą statusu ze wsi na miasto musiały przeprowadzić władze samorządowe.

Dla miasta Bobrowniki w powiecie lipnowskim ustalono granice w obszarze 588,00 ha, dla miasta Kikół w powiecie lipnowskim 400,79 ha, dla miasta Gąsawa w powiecie żnińskim 693,39 ha.

- Zmiana statusu naszej miejscowości ze wsi na miasto tak naprawdę zmieni niewiele, choć oczywiście wzrośnie jej prestiż i będziemy mogli ubiegać się o środki zewnętrzne dedykowane miastom. Mamy też niewątpliwą satysfakcję z faktu, że odzyskujemy to co 155 lat temu zabrał nam car Rosji, właśnie prawa miejskie – mówi Józef Predenkiewicz, wójt gminy Kikół, od nowego roku burmistrz.

Dodaje, że gmina Kikół (cała liczy ok. 7100 mieszkańców) zostaje gminą o charakterze wiejskim, a tylko sam Kikół (2180 osób) staje się miastem. W mieście Kikół zmienią się oficjalne tablice urzędowe i pieczątki, zaś Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej zmieni nazwę na Miejski OPS.

- Na terenie naszego miasta ułatwiona będzie sprzedaż prywatnych działek. Nie trzeba ich będzie, jak było dotąd, przekształcać z rolniczych, czyli odrolniać, tylko od razu sprzedać jako budowlane – wyjaśnia Józef Predenkiewicz.

A tutejsze działki (w całej gminie, a zwłaszcza nad jeziorami Kikolskim i Sumińskim, choć to nie jedyne jeziora) cieszą się od lat wzięciem – kupują je przyjezdni, aby tu wypoczywać. Wszak to malownicze Pojezierze Dobrzyńskie.

Mieszkańcy Kikoła będą świętować przywrócenie praw miejskich 31 grudnia. Uroczystości rozpoczną się o godz. 15.00 mszą świętą w kościele parafialnym pw. św. Wojciecha, a zakończą przywitaniem Nowego Roku i zabawą taneczną. W międzyczasie będą m.in. przemarsze z chorągwiami, odbędzie się widowisko słowno-muzyczne w wykonaniu młodzieży z Zespołu Szkolno – Przedszkolnego w Kikole i koncerty.

Kikół lokowany był w roku 1745, ale nieskutecznie. Drugi przywilej wystawiono 40 lat później, po czym ostatecznie w roku 1791 udało się sprawę sfinalizować Ignacemu Antoniemu Zboińskiemu. Za to, że mieszkańcy Kikoła aktywnie włączyli się w powstanie styczniowe (1863-64), w roku 1869 miejscowość została zdegradowana przez władze carskie do roli wsi.

Najbardziej okazałym zabytkiem tej miejscowości jest pałac Zboińskich z roku 1790 (teraz należący do przedsiębiorcy Romana Karkosika, który będzie sponsorował uroczystości 31 grudnia) oraz otaczający go park z lat 40. XIX wieku. Kościół św. Wojciecha wzniesiono w latach 1904-1909.

Drugą miejscowością na ziemi dobrzyńskiej (w powiecie lipnowskim) odzyskującą prawa miejskie są Bobrowniki. Lokowane były już w roku 1403 jako Stadt Beberen na prawie chełmińskim przez wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Konrada von Jungingena. Krzyżackie władze ulokowały się na tutejszym zamku na jednej z wiślanych wysp (dziś ruiny warowni znajdują się na stałym lądzie).

Od roku 1827 Bobrowniki były miastem rządowym w zaborze rosyjskim - w Królestwie Polskim (Kongresowym). W roku 1868 władze carskie zdegradowały miejscowość do roli wsi gminnej (w ramach reformy administracji terytorialnej).

Gąsawa w powiecie żnińskim była miastem od roku 1388. Miała szczególny status miasta duchownego, bowiem stała się wtedy prywatną własnością opata kanoników regularnych w Trzemesznie. Na skutek rozbiorów Rzeczypospolitej Gąsawa przypadła Prusom, ale to nie ta władza, a już polska zdecydowała w roku 1934 o odebraniu jej praw miejskich (na skutek reorganizacji administracji terytorialnej).

Dodajmy, że Gąsawa wymieniona została po raz pierwszy w wydanej w roku 1136 roku Złotej Bulli papieża Innocentego II. Do historii przeszedł jeden tragiczny epizod z 24 listopada 1227 roku, gdy odbywał się tu zjazd piastowskich książąt dzielnicowych i podczas którego oddział wojsk Świętopełka Pomorskiego skrycie zaatakował obradujących. W trakcie ucieczki zaginął książę Leszek Biały.

O tym, że miejscowość była kiedyś miastem (co prawda niewielkim) świadczy jej murowana zabudowa z Rynkiem (na którym dziś urządzony jest park) i wznoszący się przy nim kościół pw. św. Mikołaja wzniesiony ok. 1625 roku przez wspomnianych kanoników z Trzemeszna. W świątyni znajdują się malowidła naścienne o charakterze sakralnym z lat 1705-1706.