Żnin. Obchody 83. rocznicy wybuchu drogiej wojny światowej przy pomniku Walk i Męczeństwa [zdjęcia]

Zanim wszyscy przeszli pod pomnik, w kościele Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski odbyła się msza święta za Ojczyznę.

Przy pomniku uroczystości poprowadził Aleksander Kranc z Urzędu Miejskiego w Żninie. Potem głos zabrał burmistrz Żnina Robert Luchowski.

- Spotykamy się dzisiaj w tę 83. rocznicę tego największego kataklizmu w dziejach najnowszych aby uczcić miliony istnień ludzkich, które na ołtarzu Ojczyzny złożyły swoje życie abyśmy dzisiaj mogli żyć w pokoju - powiedział między innymi burmistrz Robert Luchowski.

Przypomniał, że Urząd Miejski w Żninie prowadzi prace związane ze skompletowaniem listy tych, którzy na początku drugiej wojny światowej zostali na tzw. "probostwie" w Żninie (teren przy ul. Mickiewicza za stacją benzynową) rozstrzelani przez Niemców. Zachęcił wszystkich, którzy cokolwiek wiedzą o tym wydarzeniu skontaktowali się ze żnińskim ratuszem lub Stefanem Czarneckim, prezesem Żnińskiego Towarzystwa Kultury.

Podczas obchodów 83. rocznicy rozpoczęcia drugiej wojny światowej zaśpiewały piosenki o tym konflikcie: Michalina Pryka oraz Anna Jabłońska ze Studia Piosenki przy Żnińskim Domu Kultury.

Marek Wilgórski, historyk i regionalista przypomniał, że w trakcie drugiej wojny światowej przez Żnin przechodziła główna linia obrony wielkopolskiej Armii Poznań. Dowodem na to, że budowane od lipca do końca sierpnia 1939 roku schrony (tzw. bunkry). To na Pałukach miały toczyć się walki. W schronach tych zostali obsadzeni żołnierze 26. Dywizji Piechoty oraz Batalionu Obrony Narodowej Żnin.

- Ich zadaniem było powstrzymać nacierające z zachodu wojska wroga. Stało się inaczej. Wojska niemieckie ominęły Wielkopolskę, a polscy żołnierze musieli wycofać się w głąb kraju. Wskutek czego Żnin bez walki został zajęty 9 września 1939 roku. Nie oznacza to jednak, że Żnin uniknął grozy wojny. Miasto było trzykrotnie bombardowane - mówił Marek Wilgórski.

Pierwsze bombardowanie miało miejsce 2 września 1939 roku. O godz. 14:15 nad Żnin przyleciało dziewięć niemieckich bombowców Heinkel 111 i próbowało zbombardować rejon dworca kolejowego. Bomby nie trafiły w cel. Spadły na teren ogrodu Starostwa Powiatowego. Eksplodując raniły dwie kobiety. Kolejne bombardowanie miało miejsce 3 września 1939 roku. Przelatujący nad Żninem niemiecki samolot zrzucił trzy bomby. Nie wyrządziły one nikomu krzywdy. Kolejnego dnia, osiem niemieckich samolotów Heinkel 111 znowu próbowało zbombardować dworzec kolejowy w Żninie, ale tym razem także nie udało się.

- Żnin nie był całkiem bezbronny. W pierwszych dniach września 39 roku funkcjonowała tzw. "zasadzka Żnin", czyli wojskowe lotnisko na obszarze sołectwa Sobiejuchy. Znajdowały się tam trzy polskie samoloty, których zadaniem było niszczyć wrogie maszyny lecące w kierunku Żnina. Jako ciekawostkę dodam, że 1 września 1939 roku na polowym lotnisku w Sielcu wylądowało pięć polskich samolotów z eskadry obserwacyjnej. Były to cztery samoloty RWD 14 Czapla i jeden RWD 8 - powiedział Marek Wilgórski.

Wśród żołnierzy przedzierających się w głąb kraju 83 lata temu byli także ci z Batalionu Obrony Narodowej Żnin. Brali udział w największej bitwie tamtych dni, nad Bzurą.

- Choć wojnę przegraliśmy, wydaje się zbyt surowe, niewłaściwe, nazywanie naszego wysiłku zbrojnego klęską wrześniową. Pojęcie to nie oddaje wielkiego wysiłku, patriotyzmu, wielkiego poświęcenia, odwagi i bohaterstwa polskich żołnierzy walczących z dwoma silniejszymi armiami. Dlatego warto w tym miejscu wypowiedzieć słynne słowa: Gloria Victis, Chwała Zwyciężonym. Część ich pamięci - zakończył Marek Wilgóski.