Żnin. Figura św. Jana Nepomucena do renowacji. Czy wróci na rynek? - Jest taka szansa - przyznaje burmistrz [zdjęcia, historia]

Waloryzacja 2022 - od marca podwyżki

O tym, że figura św. Jana Nepomucena powinna wrócić na żniński rynek, żninianie mówią od dawna. W końcu to jeden z symboli przedwojennego Żnina. To coś, czego z sentymentem szukamy na dawnych pocztówkach, promujących miasto. Obecnie figura stoi przy budynku remontowanej Sufraganii.

Jak przyznaje Robert Luchowski, burmistrz Żnina szansa na powrót jest ale najpierw figura musiałaby przejść gruntowną renowację.

- Pamiętam, że byłem już burmistrzem i wracając do domu piechotą, co często czynię, zostałem poproszony przez pewną starszą panią o chwilę rozmowy. Jej tematem był właśnie św. Jan Nepomucen. Ze wzruszeniem opowiadała mi skrótowo Jego ciekawą, ale i dramatyczną historię od czasu, jak pamiętała Świętego jeszcze z rynku, przez czas, kiedy figura zaginęła a znaleziona w przydrożnym rowie została naprawiona i ostatecznie stanęła przy Sufraganii - przyznaje burmistrz Robert Luchowski.

We wtorek (22.02.2022) w Urzędzie Miejskim w Żninie podpisano akt przekazania figury św. Jana Nepomucena przez parafię św. Floriana gminie Żnin. Swoje nazwiska na dokumencie umieścił, oprócz włodarza miasta, także ks. proboszcz Tadeusz Nowak. Do przekazania rzeźby świętego przyczynił się także Zbigniew Mattya, nowy właściciel Sufraganii oraz Stefan Czarnecki, prezes Żnińskiego Towarzystwa Kultury. Ten ostatni z entuzjazmem przyjął wolę zaopiekowania się monumentem świętego.

Na razie nie wiadomo, w którym miejscu stanie monument. Żninianie chcieliby aby to było tam gdzie kiedyś, czyli po północnej stronie Baszty. Jednakże może to okazać się niemożliwe, ze względu na na przykład koncerty organizowane w tym miejscu - duża scena stoi zwykle w tym miejscu.

Urodził się około 135 roku w Pomuku - obecnie Nepomuk, a zmarł 20 marca 1393 roku w Pradze. Był duchownym, wikariuszem generalnych archidiecezji praskiej, a także męczennikiem. Co ważne w związku z zatargiem pomiędzy ówczesnym królem Czech Wacławem IV a arcybiskupem, Ja Nepomucen popadł w niełaskę władcy. Przyczyną konfliktu było niezgodne z wolą króla zatwierdzenie opata dla klasztoru benedyktynów. Nepomucen został uwięziony i poddawano go torturom. Potem zrzucono go ze słynnego dziś mostu Karola w Pradze do rzeki Wełtawy. Jego ciało wyciągnięte z wody, złożono w katedrze w Hradczanach. Podobno, kiedy w 1719 roku otwarto przed kanonizacją kryptę z jego trumną, ciało świętego było nienaruszone. Jedna z wersji, dla której miał zostać torturowany i zamordowany mówi, że król chciał aby Nepomucen zdradził mu tajemnicę spowiedzi. Chodził o to czy Zofia Bawarska, żona Wacława IV go zdradza. Tymczasem Jan nie był spowiednikiem królowej ani nie pełnił żadnej funkcji na jej dworze.

Św. Jan Nepomucen został kanonizowany 19 marca 1729 roku przez papieża Benedykta XIII. Jest patronem Czech. Oprócz tego obrano go za opiekuna jezuitów, Pragi, spowiedników, szczerej spowiedzi, orędownikiem tonących i podczas powodzi. To także patron mostów.

Tradycja ludowa mówi, że św. Jan Nepomucen to święty, który chroni pola i zasiewy nie tylko przed powodzią ale i suszą. W Polsce figury św. Jana Nepomucena zwane Nepomukami spotkać można przy drogach w pobliżu mostów i rzek, na placach publicznych (jak niegdyś w przedwojennym Żninie) i kościelnych, a także na skrzyżowaniach dróg.

Mówi się, że w Polsce jest około sześć tysięcy figur św. Jana Nepomucena. Ta w Żninie nie jest jedyną na terenie naszego powiatu.

Figury tego świętego znajdują się także: w kościele św. Floriana w Żninie, Uścikowie (gm. Żnin), Chomiąży Szlacheckiej (gmina Gąsawa), w Rogowie (na rynku), w Biskupinie (gm. Gąsawa), w Lubczu (gm. Rogowo) w Łabiszynie przy kościele św. Mikołaja. Płaskorzeźba św. Jana Nepomucena była także w Sarbinowie Drugim (gm. Janowiec Wielkopolski), ale została skradziona.

Nie wiadomo kiedy dokładnie św. Jan Nepomucen został ustawiony na żnińskim rynku. Wśród osób, które badały ten wątek pojawiają się dwa terminy. Pierwszy to XVII wiek, drugi - 1811 rok. Stał tam co widać pięknie na pocztówkach i fotografiach z tego okresu aż to drugiej wojny światowej. Wtedy też Niemcy zlikwidowali rzeźbę z rynku. Do dziś nie wiadomo w jakich okolicznościach.

Mieszkańcy miasta pamiętają, że w latach 50-tych XX wieku Nepomucen stał w salce parafialnej w żnińskim kinie. Potem monument świętego wylądował w rowie. Znalazł go Andrzej Hoffmann, dyrektor szpitala, prezes Żnińskiego Towarzystwa Kulturalnego oraz kolekcjoner rzeźb sakralnych.

- Andrzej wiedział od mieszkańców Żnina, że Niemcy kazali zburzyć tę figurę. Wiele osób sugerowało, że gdzieś się poniewiera. Ktoś wskazał teren za kinem. To było w latach 60. Mąż z grabiami przeczesywał rów odprowadzający ścieki z łaźni miejskiej. I odnalazł tę figurę. Tyle, że bez głowy. Została jednak zrekonstruowana. Brakującą część dorobił z piaskowca brat Edmunda Kapłońskiego - mówiła w 2006 roku Gazecie Pomorskiej Elżbieta Hoffmann.

Po śmierci Andrzeja Hoffmanna rodzina rzeźbę przekazała do Sufraganii. Już wtedy rozmawiano z ówczesnym burmistrzem o powrocie św. Jana na rynek, ale stwierdzono, że Plac Wolności to miejsce koncertów.

Nepomucen przy Sufraganii znalazł się 11 października 1999 roku. Pod cokołem znajduje się akt erekcyjny i kilka monet sprzed 23 lat.

O powrót św. Jana Nepomucena na żniński rynek starało się w 2013 roku Stowarzyszenie MY Ruch Społeczny ze Żnina. Wtedy się nie udało.

Św. Jan Nepomucen swoje liturgiczne wspomnienie obchodzi 21 maja. Kto wie, może do tego czasu wróci na żniński rynek?