Żnin. To już sto lat! Silnik firmy Motor Polski ze Żnina obchodzi jubileusz. Imprezę robi muzeum w Konieczkowej [zdjęcia, historia]

Obecnie trwają prace związane z uruchomieniem zabytkowego silnika. Jakiś czas temu pasjonaci znaleźli ten obiekt w jednym ze składów złomu na podkarpaciu. Był dosyć mocno zniszczony.

- W tym momencie silnik przechodzi zaawansowany remont. Masę pracy trzeba wykonać, aby w niedzielę mógł być uruchomiony. Na złomie był destruktem. Jego części były uszkodzone lub niewłaściwie naprawione po poprzednich uszkodzeniach. W niedzielę będzie wyglądał dobrze, ale nie wiemy, czy będzie pracował. Miał pęknięcie głowicy i pęknięcie wtrysku - mówi Grzegorz Smela z Muzeum Silników Stacjonarnych w Konieczkowej.

Silnik ten ma gruszę żarową do uruchamiania. Trzeba było ją podgrzać, a następnie uruchomić kołem zamachowym. Warto zaznaczyć, że jest to silnik ropowy średnioprężny, ale nie diesel. Takie silniki najczęściej trafiały do rolnictwa. W dwudziestoleciu międzywojennym napędzały młockarnie, ale także inne urządzenia, które wymagały zasilania zewnętrznego w czasach, kiedy nie było elektryczności: sieczkarnię, śrutownik czy cyrkularkę.

Silnik wyprodukowany w stolicy Pałuk, a właściwie jego opis, znalazł się także w książce "Polskie Silniki Stacjonarne", którą można kupić w muzeum w Konieczkowej. Warto zaznaczyć, że to drugi egzemplarz żnińskiego silnika, który będzie można oglądać w muzealnej scenerii. Pierwszy znajduje się w Narodowym Muzeum Rolnictwa w Szreniawie (Wielkopolska).

Motor Polski była jedyną firmą w Wielkopolsce, która zajmowała się wtedy produkcją tego rodzaju urządzeń. Próby podobnych silników prowadziła fabryka Cegielskiego w Poznaniu. Inne fabryki znajdowały się w Warszawie, Krakowie, w Radomsku, Łodzi, na podkarpaciu i prawdopodobnie we Lwowie.

Stulecie silnika wyprodukowanego w Żninie, w 1922 roku, jest dla Muzeum Silników Stacjonarnych i Techniki Rolniczej w Konieczkowej pretekstem do zorganizowania ciekawego wydarzenia. Odbędzie się ono w najbliższą niedzielę, 24 lipca 2022 roku.

Samo stulecie silnika jest pretekstem do tej imprezy w muzeum silników. Będą to "100. urodziny silnika". Oprócz prezentacji i próby uruchomienia silnika firmy Motor Polski ze Żnina, będzie także próba ustanowienie rekordu Polski w liczbie pracujących równocześnie zabytkowych silników stacjonarnych, pokaz pracy gwiazdowego silnika lotniczego ASz, a także stoiska z zabytkowymi traktorami, motocyklami, samochodami i silnikami stacjonarnymi. (szczegóły w galerii na plakacie).

Motor Polski Towarzystwo Akcyjne powstał w Żninie w 1920 roku. Wcześniej silniki nie były produkowane na Pałukach. Firma znajdowała się przy ul. Gnieźnieńskiej, tam, gdzie dziś jest PZMot. Produkowała silniki spalinowe dla rolnictwa, a potem także dla przemysłu spożywczego. W pierwszym okresie działalności Motor Polski wyprodukował ponad 100 silników spalinowych. Jakość silników musiała być wysoka, ponieważ spółka dostała srebrny medal na I Wystawie Rolniczo - Przemysłowej w Poznaniu, w 1921 roku.
W jednym z artykułów w przedwojennej prasie (z 1924 roku) znaleźliśmy informacje, że specjalnością fabryki była budowa silników ropowych o silne od 5 do 10 koni mechanicznych.
- Jest to typ najbardziej dostosowany do warunków polskich i dzięki temu znajdujący szerokie rozpowszechnienie - pisali przedwojenni dziennikarze.
Ciekawostka: przed wojną silniki Motor Polski pracowały m.in. w majątkach znajdujących się w okolicy Żnina: Sobiejuchy, Świątkowo, Obudno, Brzyskorzystewko.
W kresie okupacji niemieckiej w budynkach tej firmy znajdował się zakład naprawczy silników i pojazdów samochodowych. Po zakończeniu drugiej wojny światowej znajdowały się tam warsztaty naprawcze Technicznej Obsługi Rolnictwa. Potem zagościł tam istniejący do dziś ośrodek PZM-ot.
Pisząc artykuł autor korzystał z książki "Żnin - Dzieje Najnowsze".