Ile jaj rocznie znosi kura? Gdzie w Polsce jest najwięcej ferm? Wydajności pozazdrości niejedna korporacja. Krajowy rynek jaj w pigułce

Świeże dla gospodarstw domowych czy gastronomii, suszone w głównej mierze dla przetwórstwa. Jajka to popularny składnik w żywieniu. Krajowa produkcja nie tylko zaspokaja lokalne zapotrzebowanie, ale też przewyższa je, co sprawia, że poszukiwane są rynki zbytu.

Polska jest największym producentem drobiu w Unii Europejskiej od 2014 roku, jako dostarczyciel jaj na europejskim rynku również plasuje się w czołówce. W 2020 roku było to 3. miejsce, jak podaje Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.

Produkcja jaj kurzych ogółem, czyli zarówno tych konsumpcyjnych, jak i wylęgowych, wyniosła w całym kraju w 2021 roku prawie 11 mld sztuk, podaje Główny Urząd Statystyczny. Szacowanie produkcji zwierzęcej oparte jest na rolniczych badaniach statystycznych.

Na wyniki duży wpływ ma grypa ptaków, która atakując fermy, prowadzi do wybicia wszystkich znajdujących się w niej zwierząt. Tyle jaj uzyskiwano w kraju w minionych latach:

• 2012 - 9 536 480 tys. szt.,
• 2016 - 10 599 598 tys. szt.,
• 2020 - 11 739 921 tys. szt.,
• 2021 - 10 970 748 tys. szt.

Większość pozyskiwanych jaj to te konsumpcyjne (85 proc.), a pozostałe 15 proc. stanowią jaja wylęgowe.

KOWR: Krajowy rynek jaj konsumpcyjnych charakteryzuje się znaczną terytorialną koncentracją produkcji. Najwięcej ferm wylęgowych jaj kurzych zlokalizowanych jest na terenie województwa wielkopolskiego i mazowieckiego. Podaż jaj konsumpcyjnych z tych dwóch regionów odpowiada za 56% całej produkcji krajowej.

Przeciętna roczna liczba jaj od 1 kury nioski w Polsce:

• 2012 - 195 szt.,
• 2014 - 228 szt.,
• 2016 - 219 szt.,
• 2018 - 217 szt.,
• 2020 - 230 szt.,
• 2021 - 236 szt.

Nioska przeciętnie w Polsce dostarcza 236 jaj w ciągu roku. Najwięcej kury z województwa opolskiego (264 szt.), zaś najmniej z lubuskiego (198 szt.). Konsumpcja jaj w Polsce utrzymuje się w ostatnich latach na stabilnym poziomie, choć spadła w porównaniu z poprzednią dekadą.

Według danych bilansowych GUS w latach 2019–2020 statystyczny Polak spożył 156–157 sztuk jaj kurzych rocznie. W 2020 r. krajowe spożycie jaj wyniosło 157 sztuk na osobę. Poziom konsumpcji był jednak znacząco niższy niż jeszcze przed dekadą, gdy spożycie przekraczało 200 sztuk rocznie.

Jak wspomnieliśmy, w Polsce produkowanych jest więcej jaj, niż wynosi zapotrzebowanie rynku wewnętrznego, dlatego Polska jest jednym z największych eksporterów tego asortymentu w Unii Europejskiej. To właśnie kraje UE są głównym rynkiem zbytu dla produkowanych u nas jaj. Jak zaznacza KOWR, to sytuacja popytowa na rynku wspólnotowym w największym stopniu determinuje rozmiar eksportu.

Ile zatem jaj z Polski jest sprzedawanych za granicę? 82 proc. trafiło na rynek unijny.

KOWR: Według wstępnych danych Ministerstwa Finansów w 2021 r. za granicę sprzedano 141 tys. ton jaj za 160 mln EUR wobec 192 tys. ton i 204 mln EUR w roku 2020. Mniejszy eksport jaj w 2021 r., w porównaniu z rokiem 2020, był wynikiem ograniczeń w handlu międzynarodowym oraz w funkcjonowaniu firm z sektora HoReCa wprowadzanych w celu przeciwdziałania rozwojowi pandemii koronawirusa oraz restrykcji w eksporcie spowodowanych występowaniem ognisk wirusa grypy ptaków, które ograniczyły bazę produkcyjną.

Największe wpływy polscy producenci uzyskali z eksportu jaj na rynek:

• Niemiec (33 mln EUR – 30,5 tys. ton),
• Niderlandów (32 mln EUR – 30 tys. ton),
• Węgier (13 mln EUR – 12 tys. ton),
• Czech (11 mln EUR – 10 tys. ton).

Import jaj do Polski, podobnie jak w latach poprzednich był niewielki, w całym 2021 roku odnotowano 19 tys. ton jaj o wartości około 20 mln EUR, blisko trzykrotnie wyższej niż przed rokiem. Dodatnie saldo obrotów handlowych tym asortymentem osiągnęło 122 tys. ton i 140 mln EUR wobec 183 tys. ton i 197 mln EUR w 2020 r.

Amerykańska organizacja FDA (Food and Drug Administration), czyli agencja regulująca rynek leków i żywności uznała jaja za „zdrową żywność”, o czym 14 października 2022 r. informowała Krajowa Izba Producentów Drobiu i Pasz.

KIPDiP uważa, że dla producentów jaj to doskonała wiadomość, ponieważ FDA, wydając swoje przepisy i rekomendacje, opiera się na surowej weryfikacji oraz naukowych dowodach wielokrotnie potwierdzonych i niebudzących wątpliwości.

Regulacje przyjmowane przez FDA są później naśladowane przez wiele innych państw i traktowane jako referencyjne. To, co rekomenduje FDA stanowi także podstawę dla działań edukacyjnych dla wielu organizacji pozarządowych. Komentatorzy sugerują, że decyzja FDA powinna pozytywnie wpłynąć na popularność i sprzedaż jaj. Można przewidywać, że rekomendacja U.S. Food and Drug Administration zapoczątkuje długoterminowy trend wzrostu spożycia jaj na świecie.

Rosnące ceny nośników energii i wysokie ceny pasz, które stanowią główny element kosztowy produkcji drobiu, odbija się na opłacalności produkcji tak drobiu, jak i jaj. O problemach rynku i hodowców piszemy tu:

Produkcja jaj na świecie. Największym światowym producentem jaj kurzych są Chiny - dostarczają aż około 35 proc. globalnej podaży. Na drugiej pozycji w światowym rankingu plasują się Stany Zjednoczone (8 proc. udziału), a następnie Indie (7 proc.) i Unia Europejska (6 proc.). Polska jest trzecim, po Hiszpanii i Niemczech, producentem jaj w Unii Europejskiej z 17-procentowym udziałem w unijnej produkcji.